دارایی به مجموعه‌ای از حقوقی اطلاق می‌شود که یک شخص حقیقی یا حقوقی نسبت به اشیاء، اموال، املاک و غیره دارد و به او اجازه می‌دهد تا به طور مالکانه در این موارد تصرف کند. مالیات بر دارایی به دو دسته تقسیم می‌شود:

1. مالیات بر ارث
2. حق تمبر

مالیات حق تمبر، یکی از انواع مالیات مستقیم است که در دسته مالیات بر دارایی قرار می‌گیرد. این نوع مالیات از طریق الصاق و ابطال تمبر بر اسناد و مدارک از مودی دریافت می‌شود. به عنوان مثال، حق تمبری که بر روی برگ‌های چک‌های بانکی چاپ می‌شود، نمونه‌ای از این مالیات است.

 مالیات بر درآمد:

مالیات بر درآمد، که یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است، به هفت دسته تقسیم می‌شود. تمامی موارد زیر مربوط به مالیات‌هایی هستند که در ایران بر درآمد تعلق می‌گیرند:

1. مالیات بر درآمد املاک
2. مالیات بر درآمد کشاورزی
3. مالیات بر درآمد حقوق
4. مالیات بر درآمد مشاغل
5. مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
6. مالیات بر درآمد اتفاقی
7. مالیات بر جمع درآمد ناشی از منابع مختلف درآمدی

مالیات بر درآمد املاک:

درآمد املاک به درآمدی اطلاق می‌شود که از طریق دریافت اجاره به دست می‌آید. به این درآمد مالیات تعلق می‌گیرد و دارنده ملک موظف به پرداخت آن است. در واقع، درآمد اجاره ملک بعد از کسر ۲۵ درصد از آن (بابت هزینه‌ها و استهلاک‌ها) برای محاسبه مالیات بر درآمد در ایران مورد بررسی قرار می‌گیرد.

با این حال، اگر اجاره یک ملک تنها منبع درآمد شخص حقیقی باشد، تا میزان معینی از مبلغ که دولت در مالیات‌های بر درآمد حقوق معاف کرده، نیازی به پرداخت مالیات بر درآمد املاک نخواهد بود.

انواع مالیات بر درآمد املاک تنها شامل اجاره نیست و نقل و انتقال ملک نیز مشمول مالیات محسوب می‌شود.

مالیات بر درآمد کشاورزی:

درآمد کشاورزی نیز از جمله مواردی است که مشمول مالیات‌ها می‌باشد، اما در حال حاضر در کشور ما چنین نیست. طبق قانون مالیات‌های مستقیم، هرگونه درآمد ناشی از فعالیت‌هایی نظیر دامپروری، دامداری، پرورش ماهی، پرورش زنبورعسل، صیادی، و ماهیگیری نیاز به پرداخت مالیات ندارد.

مالیات بر درآمد حقوق:

تعریف مالیات بر درآمد حقوق از موضوعاتی است که دارای پیچیدگی‌های فراوانی است. به‌طور کلی، اگر یک شخص حقیقی برای شخص حقوقی یا حقیقی دیگری کار کند و در ازای آن پول دریافت کند، مشمول مالیات بر درآمد حقوق خواهد بود. پرداخت این مالیات بر عهده کارفرما است، اما در حقیقت، این مبلغ از حقوق کارکنان کسر می‌شود. به عبارت دیگر، پیش از واریز حقوق هر شخص، مالیات مربوط به آن کسر و به حساب دولت واریز می‌شود.

مالیات بر دارایی‌ها:

باید توجه داشت که مالیات بر درآمد حقوق تنها شامل حقوق‌هایی می‌شود که بالاتر از سقف تعیین‌شده باشند و حقوق‌های پایین‌تر از این مبلغ معاف از مالیات هستند.

مالیات بر درآمد مشاغل:

مالیات بر درآمد مشاغل، به درآمدی تعلق می‌گیرد که شخص حقیقی از طریق اشتغال به مشاغل تجاری، مانند خدمات پزشکی، به دست می‌آورد. در واقع، باید از کل فروش کالا یا خدمات مشاغل، هزینه‌های مربوطه کسر شود و سپس مالیات آن محاسبه گردد. این نوع مالیات بر درآمد از طریق خوداظهاری تشخیص داده شده و توسط سازمان امور مالیاتی دریافت می‌شود.

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی:

هرگونه فعالیت انتفاعی که توسط شرکت‌های تجاری یا اشخاص حقوقی انجام می‌شود، مطابق قانون مشمول مالیات خواهد بود. مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی از مجموع درآمدهای موسسات و اشخاص حقوقی دریافت می‌شود.

موارد مالیات مستقیم:

مالیات بر درآمد اتفاقی: حتی درآمدهایی مانند برنده شدن در جوایز یا اموالی که به یک شخص بخشیده می‌شود، مشمول مالیات هستند. تمام درآمدهایی که از اینگونه اتفاقات حاصل می‌شوند و موقتی هستند، مشمول مالیات می‌باشند.

مهم‌ترین انواع مالیات غیرمستقیم و زیرمجموعه‌های آن:

مالیات غیرمستقیم، مالیاتی است که به‌صورت غیرمستقیم دریافت می‌شود. مهم‌ترین انواع مالیات‌های غیرمستقیم به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

حقوق و عوارض گمرکی
مالیات بر مصرف
مالیات بر ارزش افزوده
حقوق و عوارض گمرکی (مالیات بر صادرات و واردات)

این نوع مالیات، که مهم‌ترین مالیات غیرمستقیم محسوب می‌شود، به مالیات بر صادرات و واردات نیز معروف است. زیرا حقوق و عوارض گمرکی در واقع مالیات هر کشور برای صادرات و واردات کالاهای مختلف است. این مالیات تحت عنوان تعرفه‌های گمرکی شناخته می‌شود. حقوق و عوارض گمرکی یکی از مهم‌ترین مالیات‌های غیرمستقیم است که تابع سیستم‌های کلان اقتصادی است و تغییرات در آن می‌تواند شرایط اقتصادی یک کشور را تحت تأثیر قرار دهد. این نوع مالیات تنها یک راه درآمدزایی برای دولت‌ها نیست، بلکه در بسیاری از موارد برای حمایت از صنایع داخلی نیز به کار می‌رود.